Xu hướng xe điện ở Việt Nam đang trở thành một trong những chủ đề nóng nhất trong ngành công nghiệp ô tô và xe máy, đặc biệt khi đất nước đang hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Với sự dẫn dắt của các thương hiệu nội địa như VinFast, cùng với sự tham gia của các hãng xe nhập khẩu và các chính sách hỗ trợ từ Chính phủ, thị trường xe điện Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ.
Bài viết này sẽ phân tích chi tiết xu hướng xe điện ở Việt Nam năm 2025, từ quy mô thị trường, các yếu tố thúc đẩy, thách thức, đến những thương hiệu và công nghệ nổi bật.
Xu hướng xe điện ở Việt Nam
Theo báo cáo từ Mordor Intelligence, quy mô thị trường xe điện tại Việt Nam được dự đoán đạt 2,93 tỷ USD vào năm 2025 và có thể tăng lên 6,69 tỷ USD vào năm 2030, với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) là 18% trong giai đoạn 2025-2030. Sự tăng trưởng này được thúc đẩy bởi nhiều yếu tố, bao gồm nhu cầu ngày càng cao đối với các phương tiện tiết kiệm nhiên liệu, hiệu suất cao, và phát thải thấp, cùng với các quy định nghiêm ngặt về khí thải và chính sách ưu đãi từ Chính phủ.
Việt Nam đang nỗ lực chuyển đổi từ các phương tiện sử dụng nhiên liệu hóa thạch sang xe điện để đáp ứng cam kết tại Hội nghị Liên Hợp Quốc về Biến đổi Khí hậu (COP), hướng tới phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Quyết định 876/QĐ-TTg năm 2022 của Chính phủ đã vạch ra lộ trình chuyển đổi hoàn toàn các phương tiện sử dụng năng lượng xanh tại các đô thị lớn vào năm 2030, đặc biệt trong lĩnh vực vận tải taxi. Điều này không chỉ tác động đến xe ô tô điện mà còn mở ra cơ hội cho xe máy điện và xe đạp điện.
Tăng trưởng ấn tượng của thị trường xe điện
Năm 2024 đã chứng kiến sự bùng nổ của thị trường xe điện tại Việt Nam, với VinFast dẫn đầu khi bàn giao hơn 16.000 ô tô điện trong tháng 11/2024, nâng tổng số xe bán ra từ đầu năm lên hơn 67.000 xe tại thị trường nội địa. Không chỉ các khách hàng cá nhân, mà các công ty vận tải và dịch vụ taxi cũng đang chuyển đổi sang sử dụng xe điện, góp phần giảm lượng khí thải nhà kính và thúc đẩy một tương lai bền vững hơn.
Tỷ lệ sở hữu ô tô tại Việt Nam hiện chỉ ở mức 46 xe/1.000 người, thấp hơn nhiều so với các nước láng giềng như Thái Lan (1/10) hay Malaysia (1/20). Đây là cơ hội lớn cho các hãng xe điện khai thác thị trường tiềm năng, đặc biệt khi tầng lớp trung lưu và dân số trẻ hóa tại Việt Nam ngày càng quan tâm đến công nghệ tiên tiến và bảo vệ môi trường.
Các yếu tố thúc đẩy xu hướng xe điện ở Việt Nam
Chính sách ưu đãi từ Chính phủ
Chính phủ Việt Nam đã triển khai nhiều chính sách hỗ trợ để khuyến khích sử dụng xe điện, bao gồm:
- Miễn lệ phí trước bạ: Từ ngày 1/3/2022 đến 28/2/2027, xe ô tô điện chạy pin (BEV) được miễn lệ phí trước bạ trong 3 năm đầu và giảm 50% trong 2 năm tiếp theo, giúp người mua tiết kiệm khoảng 10-12% giá trị xe.
- Giảm thuế tiêu thụ đặc biệt: Thuế tiêu thụ đặc biệt cho xe ô tô điện được giảm xuống còn 1-3% (so với 35-150% cho xe xăng/dầu) trong giai đoạn 2022-2027, và dự kiến tăng lên 4-7% sau năm 2027.
- Hỗ trợ hạ tầng sạc: Quyết định 876/QĐ-TTg yêu cầu xây dựng các trạm sạc tại các trạm dừng nghỉ trên đường cao tốc và các khu vực công cộng, tạo điều kiện thuận lợi cho người dùng xe điện.
Những chính sách này giúp giảm chi phí sở hữu xe điện, làm cho chúng trở nên hấp dẫn hơn so với xe sử dụng động cơ đốt trong.
Nhu cầu bảo vệ môi trường
Việt Nam là một trong những quốc gia có lượng phát thải khí nhà kính từ giao thông đường bộ lớn thứ hai Đông Nam Á, với mức tăng trung bình 15% mỗi năm trong thập kỷ qua. Xu hướng sống xanh và nhận thức ngày càng cao về tác động của nhiên liệu hóa thạch đã thúc đẩy người tiêu dùng, đặc biệt là thế hệ Millennials và Gen Z, chuyển sang sử dụng xe điện. Xe điện không chỉ giảm khí thải mà còn vận hành êm ái, giảm ô nhiễm tiếng ồn trong các đô thị lớn.
Sự phát triển của hạ tầng sạc
Hạ tầng trạm sạc là yếu tố then chốt để thúc đẩy xe điện. VinFast hiện dẫn đầu với kế hoạch xây dựng 150.000 trạm sạc trên toàn quốc, được đặt tại các địa điểm tiện lợi như bãi đỗ xe, trung tâm thương mại, trạm dừng nghỉ, và cây xăng. Người dùng có thể tra cứu trạm sạc gần nhất thông qua ứng dụng VinFast hoặc màn hình điều khiển trung tâm của xe. Ngoài ra, các hãng như Hyundai cũng đang tìm kiếm đối tác để mở rộng mạng lưới trạm sạc tại 80% tỉnh thành vào năm 2024.
Công nghệ tiên tiến và chi phí pin giảm
Sự tiến bộ trong công nghệ pin, đặc biệt là pin lithium-ion và graphene, đã giúp tăng quãng đường di chuyển và cải thiện hiệu suất của xe điện. Chi phí pin cũng giảm đáng kể, từ mức 6.300 USD (khoảng 143 triệu đồng) xuống thấp hơn, giúp giá xe điện trở nên cạnh tranh hơn. Các công nghệ như xe tự lái và giao tiếp giữa xe với xe (V2V) cũng đang được nghiên cứu, hứa hẹn mang lại trải nghiệm lái xe thông minh hơn.
Các loại xe điện phổ biến tại Việt Nam
Xe ô tô điện (BEV)
Xe ô tô điện chạy pin (Battery Electric Vehicle - BEV) đang chiếm lĩnh thị trường với sự đa dạng từ phân khúc phổ thông đến cao cấp. Một số mẫu xe nổi bật bao gồm:
- VinFast VF e34, VF 3, VF 5, VF 8, VF 9: VinFast dẫn đầu với các dòng xe từ SUV đô thị cỡ nhỏ đến SUV cao cấp, đáp ứng nhu cầu đa dạng của người dùng. VF 3 và VF 5 đặc biệt được ưa chuộng nhờ giá cả phải chăng và thiết kế phù hợp với đô thị.
- Hyundai Ioniq 5: Lắp ráp tại Việt Nam, mẫu SUV điện này có pin 72.6 kWh, cho phép di chuyển tới 450 km mỗi lần sạc đầy, với tốc độ tối đa 185 km/h.
- Wuling Mini EV: Với giá từ 239 triệu đồng, đây là lựa chọn lý tưởng cho phân khúc xe điện mini, cạnh tranh trực tiếp với VinFast VF 3.
- Xe điện nhập khẩu: Các mẫu như BMW iX3, i4, i7, Mercedes-Benz EQB, EQE, EQS, và các dòng xe Trung Quốc như BYD Atto 3, Seal, Dolphin, Aion ES, Aion Y Plus, Wuling Bingo đang làm sôi động thị trường.
Xe máy điện
Xe máy điện đang trở thành phương tiện thay thế xe máy xăng tại các đô thị lớn, đặc biệt khi Hà Nội và TP.HCM lên kế hoạch cấm xe xăng vào năm 2030. Các thương hiệu nổi bật bao gồm:
- VinFast: Các mẫu như Klara S, Evo Grand Lite, và Yadea Ossy được ưa chuộng nhờ thiết kế hiện đại, quãng đường di chuyển lên đến 100-200 km mỗi lần sạc, và chính sách thuê pin linh hoạt.
- Yadea: Hãng xe máy điện lớn nhất thế giới từ Trung Quốc, với nhà máy tại Bắc Giang có công suất 2 triệu xe/năm.
- Honda, Yamaha, Piaggio: Các thương hiệu Nhật Bản và Ý đang bắt đầu tham gia với các mẫu như Honda PCX Electric và Piaggio One.
Xe đạp điện
Xe đạp điện phù hợp với học sinh, sinh viên và những người di chuyển trong khoảng cách ngắn. Các thương hiệu như Pega, Dat Bike, và EVGO cung cấp các mẫu xe giá rẻ, chất lượng cao, với chi phí vận hành thấp (chỉ khoảng 300 đồng/km).
Thách thức đối với xu hướng xe điện ở Việt Nam
Mặc dù thị trường xe điện đang phát triển mạnh, nhưng vẫn tồn tại một số thách thức:
- Hạ tầng trạm sạc hạn chế: Ngoài VinFast, các hãng xe khác vẫn chưa đầu tư đủ mạnh vào mạng lưới trạm sạc, đặc biệt ở các khu vực ngoài đô thị lớn. Điều này gây khó khăn cho người dùng khi di chuyển đường dài.
- Chi phí ban đầu cao: Mặc dù chi phí pin đã giảm, giá xe điện vẫn cao hơn so với xe xăng/dầu, đặc biệt với các mẫu xe nhập khẩu không được hưởng ưu đãi thuế linh kiện.
- Nhận thức và thói quen người dùng: Nhiều người tiêu dùng, đặc biệt là thế hệ lớn tuổi, vẫn lo ngại về độ bền, an toàn, và phạm vi hoạt động của xe điện. Gen Z và Millennials, mặc dù nhận thức cao về môi trường, lại ít có xu hướng sở hữu xe điện do hạn chế tài chính.
- Cạnh tranh từ xe hybrid: Các dòng xe hybrid (HEV) và plug-in hybrid (PHEV) như Toyota Corolla Altis 1.8HEV, Camry HEV, và Corolla Cross 1.8HEV chưa được hưởng ưu đãi lệ phí trước bạ như xe BEV, nhưng vẫn thu hút người dùng nhờ sự tiện lợi khi không phụ thuộc hoàn toàn vào trạm sạc.
Các thương hiệu dẫn đầu xu hướng xe điện ở Việt Nam
VinFast
VinFast là “đầu tàu” trong xu hướng xe điện tại Việt Nam, với chiến lược phát triển toàn diện từ sản xuất, phân phối, đến hạ tầng sạc. Hãng đã mở rộng nhà máy tại Hà Tĩnh để sản xuất các mẫu xe phổ thông như VF 3 và VF 5, đồng thời áp dụng mô hình thuê pin dài hạn để giảm chi phí ban đầu cho người dùng. Hệ thống trạm sạc của VinFast được đặt tại các vị trí chiến lược, cùng với dịch vụ cứu hộ 24/7, tạo niềm tin cho khách hàng.
Hyundai
Hyundai Thành Công đã giới thiệu Ioniq 5, một mẫu xe điện lắp ráp trong nước với thiết kế hiện đại và công nghệ tiên tiến. Hãng đang nỗ lực mở rộng mạng lưới trạm sạc để cạnh tranh với VinFast.
Các thương hiệu Trung Quốc
Các hãng xe Trung Quốc như BYD, Aion, và Wuling đang tràn vào Việt Nam với các mẫu xe giá rẻ và đa dạng, như Wuling Mini EV, BYD Atto 3, và Aion Y Plus. Tuy nhiên, họ đối mặt với thách thức về hạ tầng sạc và nhận diện thương hiệu.
Các thương hiệu cao cấp
Các hãng xe sang như Mercedes-Benz, BMW, và Audi tập trung vào phân khúc xe điện cao cấp với các mẫu như Mercedes-Benz EQE, BMW i7, và Audi e-tron. Những mẫu xe này hướng tới khách hàng thượng lưu, nhưng doanh số còn hạn chế do giá cao.
Dự báo xu hướng xe điện ở Việt Nam từ năm 2025 trở đi
Tăng trưởng mạnh mẽ
Hiệp hội Các Nhà sản xuất Ô tô Việt Nam (VAMA) dự báo Việt Nam sẽ đạt mốc 1 triệu xe điện vào năm 2028 và 3,5 triệu xe vào năm 2040. Năm 2025 được dự đoán là năm bản lề, với thị phần xe điện có thể đạt 15% tổng doanh số ô tô tại Việt Nam, đứng thứ hai trong khu vực Đông Nam Á.
Chuyển đổi trong ngành vận tải
Ngành vận tải taxi và vận tải hàng hóa đang chuyển đổi mạnh mẽ sang xe điện, đặc biệt với mục tiêu 100% taxi tại các đô thị sử dụng năng lượng xanh vào năm 2030. VinFast đang dẫn đầu trong việc cung cấp xe điện cho các công ty taxi lớn, như Xanh SM.
Sự cạnh tranh từ các thương hiệu Trung Quốc
Các thương hiệu Trung Quốc sẽ tiếp tục gia nhập thị trường với các mẫu xe giá rẻ, tạo áp lực cạnh tranh lên VinFast và các hãng nội địa khác. Tuy nhiên, bài toán hạ tầng sạc sẽ là rào cản lớn đối với họ.
Phát triển xe máy điện và xe đạp điện
Với hơn 77 triệu xe máy được đăng ký tại Việt Nam tính đến tháng 9/2024, xe máy điện sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc thay thế xe xăng tại các đô thị lớn. Các trạm đổi pin, với thời gian đổi chỉ trong vài phút, đang được phát triển để giải quyết nỗi lo hết pin giữa đường.
Lưu ý khi sử dụng xe điện tại Việt Nam
Để tận dụng tối đa lợi ích của xe điện, người dùng cần lưu ý:
- Kiểm tra hạ tầng sạc: Đảm bảo khu vực sinh sống hoặc tuyến đường thường xuyên di chuyển có trạm sạc. Các ứng dụng như VinFast E-Scooter hoặc bản đồ trạm sạc trực tuyến sẽ rất hữu ích.
- Lựa chọn xe phù hợp: Tùy thuộc vào ngân sách và nhu cầu, người dùng có thể chọn từ xe điện mini (Wuling Mini EV, VinFast VF 3) đến xe cao cấp (Mercedes-Benz EQE, BMW i7).
- Bảo trì định kỳ: Xe điện cần bảo trì hệ thống pin và động cơ điện tại các trung tâm uy tín, như xưởng dịch vụ của VinFast hoặc Hyundai.
- Hiểu rõ chính sách thuê pin: Với các mẫu xe VinFast, người dùng nên tìm hiểu kỹ mô hình thuê pin để tối ưu chi phí sử dụng.
Kết luận
Xu hướng xe điện ở Việt Nam năm 2025 đang mở ra một kỷ nguyên mới cho giao thông bền vững, với sự dẫn dắt của VinFast và sự tham gia của các thương hiệu quốc tế. Các chính sách ưu đãi, hạ tầng sạc ngày càng hoàn thiện, và nhận thức về môi trường của người tiêu dùng là những động lực chính thúc đẩy thị trường. Tuy nhiên, để duy trì đà tăng trưởng, Việt Nam cần tiếp tục đầu tư vào hạ tầng sạc, hoàn thiện chính sách, và nâng cao nhận thức của người dân về lợi ích của xe điện.
Với tiềm năng đạt 2,93 tỷ USD vào năm 2025 và 6,69 tỷ USD vào năm 2030, thị trường xe điện Việt Nam hứa hẹn sẽ là một trong những điểm sáng tại Đông Nam Á. Hãy cùng chờ đón những bước tiến mới trong hành trình “xanh hóa” giao thông của Việt Nam trong năm 2025